Tłumaczymy (nie)trudne pojęcia
GMO – organizm modyfikowany genetycznie (ang. Genetically modified organism) – organizm, którego genom został zmieniony metodami inżynierii genetycznej w celu uzyskanie nowych cech fizjologicznych. Pierwsze rośliny sprzedawano w Stanach Zjednoczonych na początku lat 90. XX wieku.
Temat mocno kontrowersyjny, ale zarówno jego zwolennicy, jaki przeciwnicy posiadają bardzo mocną argumentacją mniej lub bardziej oparta na badaniach naukowych.
Korzyści ze stosowania odmian genetycznie modyfikowanych, głównie odmian soi i kukurydzy, to większa odporność na ataki ze strony owadów oraz większa tolerancja na herbicydy. Szybszy wzrost przekładający się także na wyższą wydajność i opłacalność, czyli plony GMO są tańsze niż z upraw niemodyfikowanych. Zarówno soja, jak i kukurydza są podstawą paszy zwierząt hodowlanych, co przekłada się także w sposób oczywisty na cenę mięsa oraz produktów mlecznych. Zwolennicy używając tej argumentacji wskazują na pomoc w walce z głodem na świecie. Wyższe plony i lepsza jakość produktów (np. większa zawartość składników odżywczych, dłuższy czas przydatności do spożycia) może spowodować mniejszą presję rolnictwa na środowisko naturalne poprzez zmniejszenie areału upraw i zwiększenie dochodów w rolnictwie i przemyśle spożywczym. Rośliny GMO mogą zostać wyposażone w geny, dzięki którym będą mogły przetrwać niekorzystne warunki środowiskowe (np. mróz, susza). Dzięki temu można ograniczyć straty w produkcji rolnej związane z niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi.
O czym mówią przeciwnicy?
Z uwagi na fakt, że rośliny GMO znane są zaledwie od kilkudziesięciu lat, więc prawdopodobnie mogą powodować skutki uboczne, dotychczas niepoznane. Nie można zatem wykluczyć nowych alergii, nowotworów czy podatności na choroby cywilizacyjne. Mówi się także o ograniczaniu różnorodności biologicznej poprzez przenikanie odmian GMO do naturalnych ekosystemów i wypieraniu z nich innych gatunków. Obawy budzi również bardzo powszechne stosowanie w uprawie tych roślin glifosatu, środka chwastobójczego, mogącego mieć niekorzystny wpływ na organizm człowieka.
Jednocześnie mówi się, że monopol na GMO może prowadzić do braku konkurencji na rynku związanym
z produkcją rolną, wzrostu kosztów produkcji a co za tym idzie pogłębianie się dysproporcji między bogatymi
i biednymi. Mogą powstać monokultury GMO, których oddziaływanie na środowisko będzie tak samo niekorzystne jak wszystkich monokultur.
A Wy jak myślicie? GMO to szansa czy zagrożenie dla zrównoważonego rozwoju?
- autor: Referat Ochrony Środowiska, Rolnictwa i Leśnictwa