Dlaczego opłaty za odbiór odpadów muszą wzrosnąć?

Główna treść strony 2018 rok

Większość z Państwa słyszała, że wiele podwarszawskich gmin boryka się z problemem funkcjonowania systemu odbioru odpadów komunalnych oraz, że nieuchronnie zbliżają się podwyżki opłat, jakie właściciele nieruchomości wnoszą z tego tytułu do gmin. Problemy te nie omijają również Miasta i Gminy Serock, a przyczyn tego zjawiska jest kilka.

Warto również zaznaczyć, że większość decyzji dotyczących zasad działania systemu gospodarki odpadami zapada na wyższych szczeblach administracji niż gmina. Szczególnymi uprawnieniami w tym zakresie dysponuje marszałek województwa. Nie oznacza to jednak, że w obliczu źle działającego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi władze Miasta i Gminy Serock pozostają bierne. Już w marcu tego roku z samorządowcami powiatu legionowskiego wystąpiliśmy do marszałka województwa ze wspólnym stanowiskiem w sprawie usprawnienia funkcjonowania systemu gospodarki odpadami komunalnymi, aktywnie uczestniczymy także
w spotkaniach „odpadowych” (ostatnio w listopadzie w Grodzisku Maz). Kilka dni temu poparliśmy, razem z innymi samorządowcami, apel o utworzenie „mazowieckiego okrągłego stołu odpadowego”.

Co o gminnym systemie gospodarki odpadami wiedzieć należy?
W dniu 1 stycznia 2012 r. weszła w życie Ustawa z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2011 r. Nr 152 poz. 897), która zmieniła dotychczasowe zasady gospodarowania odpadami komunalnymi. Nowelizacja ustawy nałożyła obowiązek odbioru odpadów z terenu danej gminy na każdy samorząd lokalny.

Ideą, która przyświecała „reformie śmieciowej” było objęcie wszystkich mieszkańców systemem zbierania odpadów, co prowadzić miało do wyeliminowania tzw. „dzikich wysypisk” oraz zwiększenie poziomu recyklingu
i odzysku odpadów selektywnie zebranych także poprzez utworzenie punktów selektywnej zbiorki odpadów komunalnych, tzw. PSZOKów.

Wszyscy właściciele nieruchomości zostali objęci systemem, w którym w zamian za uiszczoną stawkę każda ilość odpadów ma zostać od nich odebrana i zagospodarowana.
Ustawa pozostawiła gminom możliwość wyboru realizacji zadania ustawowego – zgodnie z art. 6r ust. 2d ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach zapewnienie właścicielom nieruchomości pozbywania się odpadów komunalnych poprzez:
1. odbieranie odpadów z terenu nieruchomości,
2. przyjmowanie odpadów przez PSZOKi lub
3. zapewnianie przyjmowania tych odpadów przez gminę w inny sposób.
Samorządy województw zostały ustawowo zobligowane do opracowania i uchwalenia wojewódzkich planów gospodarowania odpadami.

Mazowsze jako jedyne województwo nie posiada zaktualizowanego kluczowego dokumentu jakim jest Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami (WPGO). Procedura uchwalenia nowego WPGO drastycznie się przedłuża, za co odpowiedzialnością przerzucają się wzajemnie Marszałek Województwa Mazowieckiego i Minister Środowiska. Niestety ich brak współpracy mocno negatywnie rzutuje na sprawne funkcjonowanie systemu gospodarowania odpadami.

Co ważne, ustalenia zawarte w obecnie obowiązującym nie odzwierciedlają realiów bieżącego gospodarowania odpadami. Życie zdefiniowało prognozy ilości wytwarzanych odpadów jako niedoszacowane, a wciąż to one stanowią podstawę do określenia dalszych działań. To na ich podstawie wyznacza się regiony gospodarki odpadami komunalnymi oraz określa instalacje, tzw. Regionalne Instalacje Przetwarzania Odpadów Komunalnych, w których wybrane frakcje odpadów (zmieszane odpady komunalne oraz odpady zielone) muszą zostać zagospodarowane.

Po co nam te regiony?
Regiony, to w pewnym uproszczeniu wydzielone części województw. W województwie mazowieckim aktualnie takich regionów jest 5, a gmina Serock przynależy do regionu warszawskiego. Wyznaczenie regionów gospodarowania odpadami stanowić ma zabezpieczenie realizacji tzw. „zasady bliskości” wymienionej w art. 20 ust. 7 ustawy o odpadach. Chodzi o to, żeby odpady wytworzone w danym regionie, również w nim zostały poddane zagospodarowaniu. Zagospodarowanie zmieszanych odpadów komunalnych i odpadów zielonych możliwe jest tylko w regionalnych instalacjach przetwarzania odpadów komunalnych. Pozostałe rodzaje odpadów komunalnych objęte gminnym systemem, czyli odpady zbierane selektywnie, takie jak papier, plastik czy szkło, mogą zostać zagospodarowane poza regionem, w którym zostały wytworzone.

Władze gminy Serock niejednokrotnie postulowały o „uwolnienie regionów” do poziomu województwa – opowiadając się za zwiększeniem dostępności instalacji RIPOK, do których mogłyby trafiać odpady z miasta i gminy Serock, co w efekcie wpłynęłoby na obniżenie kosztów z uwagi na większą konkurencję.

Co z tymi RIPOKami?
Regionalne instalacje przetwarzania odpadów komunalnych są przedsiębiorstwami działającymi w oparciu o decyzje właściwych organów (w tym m.in. o pozwolenia zintegrowane) oraz są ujęte w wojewódzkich planach gospodarki odpadami.
Zgodnie z art. 35 ust 6 ustawy o odpadach RIPOK to zakład zagospodarowania odpadów o mocy przerobowej wystarczającej do przyjmowania i przetwarzania odpadów z obszaru zamieszkałego co najmniej przez 120 tys. Mieszkańców, spełniający wymagania najlepszej dostępnej techniki, o której mowa w art. 207 Prawa ochrony środowiska lub technologii, o której mowa art. 143 tej ustawy, w tym wykorzystujący nowe dostępne technologie przetwarzania odpadów lub zapewniający m.in. mechaniczno – biologiczne przetwarzanie zmieszanych odpadów komunalnych.
Każda z takich instalacji dokonuje zagospodarowania 1 tony zmieszanych odpadów komunalnych (lub odpadów zielonych) w określonej cenie. Na początku 2017 r. stawki te wynosiły około 270 zł/tonę, w ciągu ostatniego roku jednak drastycznie wzrosły, w zależności od regionu – nawet do 450 zł/tonę. Należy zauważyć,
że w ostatnim czasie spośród 6 instalacji RIPOK wskazanych w uchwale Sejmiku Województwa Mazowieckiego w sprawie wykonania WPGO 2012 – 2023 do obsługi regionu warszawskiego tylko spalarnia i jeden zakład mechaniczno – biologicznego przetwarzania posiada prawomocne decyzje zezwalające na ich funkcjonowanie. Miało to bezpośrednie przełożenie na problemy z odbiorem i zagospodarowaniem odpadów komunalnych na terenie naszej gminy. Bo, co ważne, odpady odebrane od właścicieli nieruchomości przez specjalistyczne pojazdy na koniec każdego dnia, zgodnie z obowiązującymi przepisami, muszą zostać z nich usunięte.

„Samofinansowanie systemu”
Ważnym aspektem gminnych systemów gospodarowania odpadami jest fakt, że powinny one być systemami samofinansującymi się. Oznacza to, że środki zebrane od właścicieli nieruchomości (z wnoszonych przez nich opłat) muszą, zgodnie z wymogami ustawy, wystarczyć na sfinansowanie odbioru odpadów i ich zagospodarowanie, w tym także na administracyjną obsługę całego systemu, np. koszty pocztowe, programy komputerowe, wynagrodzenie osób zajmujących się obsługą – w szczególności kontrolą funkcjonowania systemu.

Wymagania dotyczące segregacji odpadów
29 grudnia 2016 r. Minister Środowiska wydał rozporządzenie ustalające jednolity system segregacji odpadów. Określono w nim, że odpady komunalne muszą być selektywnie zbierane w podziale na następujące frakcje: papier, tworzywa sztuczne, szkło, metal, odpady biodegradowalne, ze szczególnym uwzględnieniem bioodpadów. To ważny dokument z punktu widzenia osiągnięcia poziomów odzysku i recyklingu, choć konieczność zorganizowania odbioru odpadów biodegradowalnych, w tym w szczególności bioodpadów stanowi dla gmin nie lada wyzwanie.

O ile miasto i gmina Serock realizuje odbiór odpadów zielonych to na wdrożenie skutecznego i efektywnego systemu odbioru bioodpadów – definiowanego jako odpady kuchenne wydzielane ze strumienia odpadów zmieszanych, najprawdopodobniej będzie procesem długotrwałym, jak również kosztownym.

Podsumowanie:
Biorąc pod uwagę, że strumień wytwarzanych przez nas odpadów komunalnych rośnie – dane GUS mówią o wzroście masy odpadów komunalnych wytworzonych na Mazowszu o 1% (przy czym ilość odpadów pochodzących z gospodarstw domowych wzrosła o 2,4%) w porównaniu z rokiem poprzednim, drastycznie rosną również koszty ich zagospodarowania; wciąż brak jest nowego WPGO dla Mazowsza, którego projekt zakłada połączenie m.in. regionu warszawskiego w większy region – centralny, z większą liczbą instalacji; procedowany jest projekt nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, który nakłada na gminy nowe obowiązki; realnie zmierzamy w kierunku wzrostu opłat za gospodarowanie odpadami.
Konieczne jest podjęcie działań zmierzających do ustabilizowania na rynku sytuacji gospodarowania odpadami komunalnymi - w tej chwili bowiem, nie tylko nasza gmina, lecz także inne gminy województwa mazowieckiego, stoją w przededniu poważnego kryzysu, któremu bez wsparcia i zmian w polskim porządku prawnym, nie da się zapobiec.