Plon, przynieśli plon
Grupa mieszkańców gminy Serock przez ostatnie tygodnie przygotowywała się do widowiska obrzędowego poświęconego dożynkom. Pod okiem Ani Kutkowskiej rozwijała umiejętności teatralne, a pod okiem Bogusi Segiet – wokalne. To już trzecie z widowisk organizowanych w ramach projektu Rola Folklora czyli serockie poszukiwania ludowej obrzędowości i gawędy o dawnych zwyczajach. Zaprezentowane zostało 22 września podczas Święta Darów Ziemi w Woli Kiełpińskiej.
Dożynki, których źródła upatrywać można w święcie Słowian związanym z kultem roślin, przypadającym na równonoc jesienną, od wieków było świętem radości i dziękczynienia matce naturze. Wiązało się ono również z rytuałami, które miałyby zapewnić urodzaj plonów w roku następnym.
Dawniej ścięcie ostatnich kłosów poprzedzał zwyczaj zwany oborywaniem przepiórki. Przepiórka zaś, to niezżęta jeszcze kępka zboża, którą pozostawiano dla tradycyjnych rytuałów, mających zapewnić urodzaj w roku następnym. Oborywanie przepiórki polegało na ciągnięciu wokół niej najlepszej żniwiarki. Tego motywu nie mogło zabraknąć w naszym widowisku. Jak podejrzewaliśmy – spotkał się on z wielkim entuzjazmem publiczności.
Następnie przepiórkę w sposób uroczysty ścinano. Ostatnie kłosy przechowywano w domu z wielką czcią, a w ziarno z nich dodawano do przyszłorocznych siewów.
Obrzędom dożynkowym towarzyszyło również wicie wieńca. Używane do wicia zboża, rośliny i dekoracje miały swoje znaczenie „magiczne”. Wieniec miał na dożynkach honorowe miejsce. Podczas widowiska wieniec na ręce serockich Gospodarzy złożyła jedna z przodownic. Wcześniej polano go wodą z dzbana – aby w następnym roku nie zabrakło deszczu. Obok niego z dziękczynieniem składano płody ziemi. Potem przybyłe żniwiarki i żniwiarzy gospodyni zapraszała na biesiadę. Częstowała pierogami z kaszą gryczaną, a gospodarz dbał, by nikomu nie zabrakło gorzałki, o którą prosili biesiadnicy („dożęlim żyta, dożęlim jarki, nie żałuj panie nam tu gorzałki!”).
Podczas dożynek nie mogło zabraknąć również chleba. Gospodarze z widowiska przekazali bochen chleba na ręce Pana Burmistrza – gospodarza tegorocznego Święta Darów Ziemi: „Przyjm ten bochen upieczony ze zboża naszego. Uszanuj go i zagospodaruj tak, żeby nikomu go nigdy nie zabrakło”.
Serdecznie dziękujemy naszym obrzędowym aktorom za udział w widowisku i wsparcie w realizacji projektu Rola Folklora.
Przed nami jeszcze jedno widowisko – Szczodre Gody, przywołujące dawne zwyczaje bożonarodzeniowe. Zaprosimy na nie w połowie grudnia. W ramach projektu powstanie również publikacja o dawnych lokalnych zwyczajach i tradycjach oraz wystawa podsumowująca projekt.
- autor: Referat Komunikacj Społecznej
